Quest 2: individuele product

Quest 2 – individuele opdracht:

Over 15 jaar zijn we al in het jaar 2032. Kijkend naar de veranderingen in onderwijsland van de afgelopen 15 jaar kunnen we stellen dat de veranderingen niet heel erg groot zijn. Er is een opkomst van digitalisering en passend onderwijs, maar extreme verschillen zijn niet te noemen. In de onderstaande toekomstscenario’s zijn de trends digitalisering en nieuwe media gebruikt. De scenario’s zijn uitgeschreven op basis van de drijvende krachten.

In elk scenario staat de leerling (Saartje) en de docent (Emily) centraal. Ik heb getracht een beeld te schetsen waarin je meekijkt met een schooldag van Saartje en Emily.

SCENARIO 1:

1 SIZES FITS ALL << >> ONLINE

Het is dinsdagmorgen 30 augustus 2030. Saartje is gisteren 14 jaar geworden en dat betekent dat ze vanaf vandaag voor het eerst mag starten met haar vervolgleertraject. Tot de leeftijd van 14 jaar volgen alle kinderen hetzelfde gestandaardiseerde onderwijs. In dit onderwijsprogramma wordt er behalve veel aandacht voor het beheersen van een hoog niveau van de basisvaardigheden op het gebied van taal en rekenen ook aandacht besteedt aan het ontwikkelen van zelfredzaamheid. In 2014 schreef de onderwijsraad al in een publicatie dat de samenleving steeds individualistischer wordt door de opkomst van de technologie en de digitalisering. Hierdoor zou er in steeds meer mate zelfredzaamheid van de mens verwacht worden. Met het doorzetten van de ontwikkelingen op het gebied van technologie en digitalisering heeft het ontwikkelen van de zelfredzaamheid sinds 2019 een belangrijke plaats ingenomen in het huidige onderwijs.

Het is nu bijna half 9 en Saartje logt vanuit thuis in met haar digi-chip. Vanaf half 9 precies moeten alle leerlingen ingelogd zijn, zodat de digi-coach in één keer ziet of alle leerlingen aanwezig zijn. Zodra een leerling inlogt wordt automatisch het lesprogramma van die dag verstuurd. De digi-coach van Saartje heet Emily. Zij heeft constant zicht op de resultaten van de leerlingen en kan ze steeds bijsturen. Aan het einde van de lesdag worden alle gegevens geüpload. Dankzij de verdere ontwikkelingen van de technologie van learning analytics worden alle gegevens geanalyseerd en wordt het leerprogramma direct aangepast. Omdat het om een standaard leerprogramma gaat, wordt deze steeds aangepast aan het gemiddelde van de groepsresultaten. De leerlingen die extra uitdaging nodig hebben krijgen dit in de vorm van extra tasks, bovenop het standaard programma. Saartje volgt dus samen met haar klasgenoten hetzelfde onderwijsprogramma. Het leren in groepen  vindt ook digitaal plaats. De verdere ontwikkelingen van de technologie hebben het mogelijk gemaakt dat je een hologram van jezelf kunt maken. Vooral voor het samenwerken in de studiegroepen is dit heel praktisch. Leerlingen uit alle delen van het land hebben de mogelijkheid om een soort van fysiek samen te werken. In 2012 werd door Slavin al het positieve effect van samenwerkend leren aangetoond. Ondanks de individualisering dankzij de digitalisering heeft samenwerkend leren een belangrijke plaats weten te behouden in het onderwijs. Dankzij de technologie is het niet meer noodzakelijk om hiervoor fysiek bij elkaar te zijn. Leren gebeurd overal.

SCENARIO 2:

1 SIZES FITS ALL << >> OFFLINE

In het onderwijsstelsel van 2032 is de onderwijsinhoud voor elke leerling van dezelfde leeftijd gelijk. Sinds 2017 is in onderwijsland steeds meer de verschuiving gegaan van kennisdeling naar het beheersen van vakkennis. Er vindt niet zozeer meer kennisoverdracht plaats, maar leerlingen krijgen vooral aangeleerd waar ze kennis kunnen vinden en hoe dit te interpreteren en te gebruiken.

 Om goed aan te kunnen blijven sluiten bij de instroomprofielen van de mbo en hbo scholen wordt er al vanaf de basisschool gewerkt met vaste onderwijsdomeinen. Tot aan de leeftijd van 10 jaar wordt er ingestoken op een brede kennisontwikkeling met veel aandacht voor zelfredzaamheid en samenwerking. Uit een onderzoek van Deci & Ryan in 2002 bleek al de positieve bijdrage van persoonlijke relaties in verhouding tot de persoonlijke groei en ontwikkeling van studenten. Om tegengas te blijven geven aan de dreigende individualisering van de maatschappij door de opkomende digitalisering heeft samenwerking een nog belangrijkere plaats in het onderwijs gekregen.

Het is nu maandagochtend en net zoals alle andere doordeweekse dagen meldt Saartje zich om 9 uur op het leerplein. Met de toenemende snelheid van onze samenleving is er een grotere behoefte ontstaan aan het zoeken van rust om even te onthaasten. Ook in het onderwijs is de behoefte aan rust ontdekt. In Prima-Onderwijs (2014) was al te lezen dat mindfulness één van de onderwijsvernieuwingen zou zijn. Met de grote drang naar rust heeft deze vernieuwing zich inderdaad waargemaakt. Daarom start de gehele school elke ochtend samen met een mindfulness oefening. Iedereen doet mee; leerlingen, onderwijscoaches en directie. De mindfulness oefeningen hebben ertoe geleid dat de onderwijscoaches meer ontspannen zijn in hun werk en dat de leerlingen meer rust en zelfvertrouwen hebben gekregen. Ze zijn beter in staat om zelf conflicten op te lossen.

Na de mindfulness oefeningen start de schooldag. Leerlinge gaan uiteen en verzameling zich in hun eigen studiegroep met hun eigen studiecoach. Samen werken zij in een talent-lab aan het uitwerken van de verschillende groepsopdrachten. Elke leerling vervult steeds een andere rol in het proces. Op deze manier raken ze vertrouwd met de verschillende rollen in een proces en ontstaat er begrip voor elkaars werkzaamheden. Hattie & Timperley benoemde in hun onderzoek van 2007 al het belang van feedback bij het leren. Dankzij de manier van samenwerken zijn de leerlingen in staat om elkaar constant te voorzien van feedback, feed-up en feed forward. Dankzij deze werkwijze heeft het samenwerkend leren nog meer betekenis gekregen binnen het onderwijs curriculum.

 SCENARIO 3:

TAILOR MADE – ONLINE

In het onderwijs van 2032 is het uitgangspunt ‘een leven lang leren’ (Bussemaker & Asscher, 2016). Het concept om leerlingen meer actief en zelfstandig te leren ‘leren’ in plaats van de klassieke kennisoverdracht is eind jaren negentig al ontstaan onder de naam ‘het nieuwe leren’. In de onderzoeks-agenda  van het ministerie van OCW, ‘Skills voor de toekomst’ (2016), was al te lezen dat het belang van een maatschappelijke en beleidsmatige aandacht voor het ontwikkelen skills steeds groter werd. In hetzelfde rapport werd gesproken over de  veranderende arbeidsmarkt dankzij het doorzetten van de technologische ontwikkelingen. Er ontstonden ontwikkelingen waardoor het noodzakelijk is dat mensen permanent moeten kunnen leren en snel en flexibel kunnen reageren op ontwikkelingen.

Het is maandag 30 oktober en de 12 jarige Saartje begint vandaag aan haar eerste schooldag van het nieuwe schooljaar. Sinds de opkomst van de sterrenscholen in de 21^ste eeuw is het concept voor ouders om zelf de onderwijstijd van hun kind in te delen steeds verder uitgediept. Saartje vindt het wel prettig, dat ze pas om 10 uur hoeft te beginnen. Dan kan ze goed uitgerust aan de dag beginnen. Ze is in de middag en avond altijd productiever en ze kan zich dan beter concentreren. Het onderwijsprogramma bestaat voor alle kinderen voor een gedeelte uit een vast en een gedeelte uit een keuze pakket. In het begin van de 21^ste eeuw werd de betrokkenheid van leerlingen al gezien als de basis voor effectief leren. Dit is in het onderwijscurriculum verder uitgebreid door leerlingen meer zeggenschap te geven over hun eigen leren en ontwikkelen. Daarom is er binnen het vaste curriculum heel veel ruimte voor de leerlingen om eigen leerdoelen te stellen. De verdere opmars van de digitalisering heeft ervoor gezorgd dat de schoolgebouwen zijn verdwenen. Middels wearable technologie kan Saartje vanaf elke locatie inloggen. Haar onderwijsprogramma is digitaal toegankelijk en voor vragen kan zij terecht bij de verschillende domeincoaches. Met de verdere opmars van de digitalisering was er ook een grotere angst voor een grote individualisering. Om dit enigszins tegen te kunnen gaan werken de leerlingen in online studiegroepen. In een studiegroep werkt elke leerling aan hetzelfde thema, maar wel gericht op hun eigen leerdoelen. Zij geven elkaar hulp bij en peerfeedback op gemaakte producten. De domeincoaches houden digitaal de voortgang bij en kunnen de leerlingen bijsturen als ze hun leerdoelen niet dreigen te halen of juist toen zijn aan nieuwe uitdagingen. Leerlingen worden niet alleen gevolgd op kennisniveau maar ook het niveau van de vaardigheden wordt nauwlettend in de gaten gehouden. De domeincoach, maar ook Saartje zelf kan video-chats inplannen om bijvoorbeeld om hulp te vragen, de voortgang te bespreken of ideeën uit te wisselen. Omdat de studies van Ryan & Deci in 2000 al het effect op leerresultaten aantoonde van de mate waarin de leerling intrinsiek gemotiveerd is heeft in het vernieuwde curriculum in 2020 de motivatie-coach zijn intrede gedaan in onderwijsland.

De studiegroepen komen om de twee weken bij elkaar. Zij volgen dan face-to-face workshops passend bij het thema van hun project. Om leerlingen een zo goed mogelijk beeld te geven van de echte maatschappij zijn de scholen een nauw samenwerkingsverband met bedrijven, verenigingen, stichtingen en organisaties aangegaan. Mensen uit de bedrijven e.d. geven een invulling aan de workshop.

Scenario 4:

Tailor made – Offline

Het is dinsdagmorgen 30 augustus 2030. Saartje heeft zojuist haar spullen gepakt en is klaar om naar het leerplein te gaan. De schooldag is van half 9 tot half 6 en in die dag komt alles aanbod. Leerlingen hebben alle ruimte om hun eigen dag in te delen. Er zijn wel een aantal voorwaarden. Leren moet regelmatig afgewisseld worden met bewegen. In 2015 schreef Pieter Tijtgat al over het toenemende wetenschappelijk bewijs voor een positieve invloed van meer fysieke activiteiten op de verbeterde hersenfunctie en schoolprestaties. Het is daarom dat tot op de dag van vandaag leren en bewegen regelmatig worden afgewisseld.

De leerlingen zitten in middelgrote klassen en werken in wisselende samenstellingen in groepen. Ondanks dat de focus op de individuele ontwikkeling van de leerling ligt wordt er heel veel samengewerkt. De groepen zijn bij elk vakgebied geformeerd op leerlingen met vergelijkbare capaciteiten. Leerlingen blijven aan elkaar gewaagd en doordat ze in wisselende samenstellingen werken leren ze ook met verschillende mensen samenwerken. Net zoals ze later in de maatschappij zullen gaan meemaken.

De leercoach begeleidt de leerlingen van zeer dichtbij. Hij houdt nauwlettend in de gaten of de gestelde leerdoelen worden behaald en bespreekt dit maandelijks, in een kind-gesprek, met de leerling. Na een gesprek worden de behoeften en ontwikkelpunten van de leerling bijgesteld.

  

Literatuur:

Deci, E.L. & Ryan, R.M. (2002). Handbook of Self-determination research. New York: University of Rochestr Press.

Mitchell, D. (2015). Wat écht werkt. 27 evidence based strategieën voor het onderwijs. Huizen: Uitgeverij Pica.

Onderwijsraad (2014). Een onderwijsstelsel met veerkracht. Opgevraagd van http://www.onderwijsraad.nl/publicaties/2014/een-onderwijsstelsel-met-veerkracht/volledig/item7193

Thijs, A., Fisser, P. & Hoeven, M. van der (2014). 21^e eeuwse vaardigheden in het curriculum van het  funderend onderwijs. Enschede: SLO.

Tijtgat, P. (2015). Fitte hersenen …..: over de relatie bewegen, brein, leren. Tijdschrift voor lichamelijke opvoeding, 245, 12-16.

Slavin, R. (2012). Classroom applications of cooperative learning. APA educational psychology handbook, 3, 359-378.

Bos, A. (2015). Werken met persoonlijke leerdoelen en 21st Century skills in het basisonderwijs. Geraadpleegd op https://talentstimuleren.nl/

Kennisnet (2016). 21st Century skills. Geraadpleegd op 7 maart 2017 via https://www.kennisnet.nl/artikel/nieuw-model-21e-eeuwse-vaardigheden/

Truijens, A. (2014, 22 november). We zijn met z’n allen heel erg voor goed onderwijs, net zoals we hartgrondig tégen kanker zijn. Opgevraagd van http://www.volkskrant.nl