Verleden en toekomst bestaan slechts voorzover wij eraan denken

Een toekomstscenario schrijven is net zoiets als carrièreplanning, het is een vorm van gokken. Gedurende de wijzers van de klok vooruit tikken kan er van alles gebeuren. En er zijn meer zaken in het leven waar je geen invloed op hebt dan andersom. Uiteraard is het schrijven van een toekomstscenario wel mogelijk en is er zoiets als kansspel berekening bij gokken. Het scenario wat ik moet schrijven heeft een relatie met het onderwijs. Gebaseerd op trends en drijvende krachten die ook in relatie staan met de maatschappij.

Ken het verledenWaar ik persoonlijke bij stil wil staan is dat er is gevraagd om richting 2030 te krijgen, dat is een kleine 13 jaar vanaf het moment dat ik dit blogbericht schrijf en de wereld in stuur. Een eerste actie kan zijn dat alle mogelijke trendrapporten en toekomstbeelden van trendwatchers worden bekeken. Daarvoor heb ik niet gekozen! Ik heb teruggekeken en gezocht naar welke veranderingen er vanaf 2007 tot vandaag de dag echt 'impact' hebben gehad op het onderwijs (van BO tot hbo). Beknopt beschreven kom ik tot het volgende lijstje: meer, competentiegericht onderwijs; projectmatig onderwijs; ruimte voor verschillende didactische vormen; werken vanuit persoonlijke ontwikkelingsplannen; aandacht voor speciale (leer)behoeften; gebruik van authentieke leeromgevingen/taken; ruimte voor bottom-up vernieuwingen en meer trendrapporten dan ooit tevoren.

De grote 4De verhalen over de veranderende wereld, exponentiële groei van start-ups die met technologie vraag en aanbod op een nieuwe manier samenbrengen en dat opleiders de taak hebben om mensen voor te bereiden op een leven lang leren zodat ze zich staande kunnen houden op een dynamische arbeidsmarkt kennen we allemaal wellicht wel? Gekeken naar trends die zich zowel in de maatschappij als in het onderwijs laten zien kom ik tot onderstaande vier drijvende krachten:
1) Open Educational Resources
2) Ontwikkelen van eigenheid centraal
3) Inzet van kunstmatige intelligentie
4) Generen en gebruiken van open & big data

Per drijvende kracht heb ik nog enkele inhoudelijke kenmerken gezocht en gevonden.
1) Open educational resources: ik denk hierbij aan leermaterialen die breed inzetbaar zijn en ook met grote regelmaat hergebruikt kunnen worden. Het gebruiksgemak (vlog, blog, foto's, digitaal materiaal) dat diverse nieuwe media tegenwoordig hebben zorgen voor een overdaad aan beschikbare content. MOOCS die openbaar 'gratis' te volgen zijn en deelnemers bij gevalideerde content brengen en bij het behalen de keuze geven om te betalen voor een certificaat. De docent als coach die bijdraagt aan het faciliteren van het leerproces richting flexibele diploma's (samengestelde programma's over meerdere aanbieders).
# Uiteindelijk dragen bovenstaande kenmerken allemaal bij aan meer autonomie en keuzevrijheid wat de lerende meer zelfverantwoordelijkheid geeft.
** Tegenkrachten: keuzestress en een verband tussen brein-onrijpheid waardoor het maken van keuze's extra moeilijk word. Het ontbreken van skills die leiden tot het valideren van bronnen.

## verbindend begrip tussen deze krachten: Flexibel leren (persoonlijke identiteit)

2) Ontwikkelen van eigenheid centraal: hierbij gaat het in een globaliserende wereld om het feit dat ieder mens uniek is. Waar zit deze unieke bijdrage in? Naar mijn mening is dat het talent wat je meebrengt als mens. Opleiden tot wereldburger, jouw persoonlijke bijdrage aan de wereld en vooral het beter en leefbaarder maken voor iedereen is een maatschappelijk thema. De twee bovenstaande kenmerken vragen om flexibel onderwijs dat aansluit bij de impact die je als mens wilt en kunt hebben. Hierbij horen ook andere manieren van 'toetsen', er is een verschuiving waarneembaar het meten en expliciteren (feedbackcultuur).
# de bovenstaande kenmerken moeten bijdragen aan persoonsontwikkeling die bijdraagt aan zelfvertrouwen en een leven lang leren.
** Tegenkrachten: parate kennis die aanwezig moet zijn, leren leren vraagt om aandacht en repetitie.

3) Inzet van kunstmatige intelligentie: Smart living, veel persoonlijke applicaties die een verlengstuk vormen van je fysieke leven, nano-sensoren. Bovenstaande inzet van KI zorgt voor een andere vorm van leren. Dit verschuift van kennis kunnen reproduceren naar kennis kunnen verbinden en toepassen. Daarnaast ligt de nadruk meer op het ontwikkelen en in de praktijk brengen van vaardigheden (soft-skills).
#leidt tot een verschuiving van cognitieve nadruk in het onderwijsproces tot een non-cognitief zwaartepunt.
** bestaande systemen en generaties kunnen de waarde van kunstmatige intelligentie nog niet inbedden en omarmen.

## verbindend begrip tussen deze krachten: Adaptief leren

4) Generen en gebruiken van open & big data: door het gebruik van sensoren en allerhande applicaties ontstaat er ook een stortvloed aan data. Doordat er steeds vaker cross-innovatie plaatsvindt worden verschillende data-stromen aan elkaar gekoppeld en ontstaan er inzichten die vernieuwend zijn. Dit in relatie tot leren leidt tot zogenaamde learning analytics die op ieder moment van de dag inzichtelijk zijn en dus toepasbaar.
# Op ieder moment van de dag zich op jouw persoonlijke status.
** Privacy schending, niks is meer geheim. 

TrendbenoemingDe woorden 'do it yourself' zijn verbindend tussen wat zichtbaar is in de maatschappij en het onderwijs. Alle inzichten samen brengen mij  voorlopig tot het expliciteren van vier trends.

1. Verschuiving van een disbalans naar balans in onderwijs 'vraag' & 'aanbod'.
2. Van diploma-fabriek naar ontdekken van eigen persoonlijke unieke bijdrage.
3. Leven lang leren vraagt om skills en veel minder om parate kennis.
4. Meer bottom-up vernieuwingen vormgegeven vanuit een agile-proces.